تمدن پارس ها
تمدن پارس ها 559 تا 1600 قبل از میلاد است. پارس منطقه ی وسیعی است که قسمتی از جنوب و جنوب غربی کشور ایران را فرا گرفته است. پارس در قرن ششم قبل از میلاد توسط کوروش کبیر از خاندان هخامنشی به قدرت رسید.
کلمه فارس، پارس به سراسر خاک ایران اطلاق شده است. دولت های متعددی در پارس باستان وجود داشته که در حدود هزار سال قبل با نام ایران در جهان شناخته شده است.
اولین سلسله پادشاهی ایران کوروش در سال 530 – 559 ق . م
تخت جمشید مجموعه از کاخ های باشکوهی است که ساخت آن 150 سال به طول کشید. این مجموعه بر روی سکویی که 12 متر ارتفاع داشت برپا شده که از این نظر شبیه معبد سفید در اوروک است. بخش تشریفاتی آن ، تالار مدعیون بود که هر طرف آن 78 متر طول داشت.
سقف این تالار توسط 38 ستون که هر یک 12 متر بلندی داشت برپا نگه داشته شده بود. روبروی این تالار یک حیاط صد ستون قرار داشت. ستون ها به مدل های یونانی و مصری شباهت داشت. شیار های عمودی روی ستون ها به شیوه ی یونانی و پایه ستون ها به شیوه ستون های مصری استفاده شده است.
ستون ها در نگاه اول یک پارچه به نظر می رسند اما در حقیقت تکه تکه هستند و روی هم سوار شده اند. راز پایداری آن ها در مقابل زلزله در محل اتصال آن ها است ، جایی که تکه ها و سر ستون به هم وصل شده اند به وسیله سرب مذاب شده است که علاوه بر محکم بودن وصل دو تکه نقش مهمی در مقاومت سازه نیز داشته است.
دو طرف سر ستون ها به شکل حیوانات ، سر شیر یا اسب است که به هم چسپیده اند. آراستن نقوش کنده کاری شده بر روی دیوار ها به وسیله فلز های گران بها به صورت رویه تاج ، گوشواره که توسط دو سوراخ اطراف آن محل مورد نظر گوهر نشان می کردند. استفاده از رنگ آمیزی ، که نمونه اش در کاخ سه دری و صد ستون موجود است.
در تخت جمشید برای روی هم گذاشتن سنگ ها بر روی هم از ملات استفاده نشده بلکه دو سطح را چنان می تراشیدند که صاف شود و به خوبی روی یکدیگر سوار شوند، آن ها دو قسمت میانی را زیر تراش باقی می گذاردند تا هر دو سطح خوب به هم بچسپند.
کاخ آپادانا که حدود 10000 نفر گنجایش جمعیت داشته است به عنوان تالار اجتماعات از آن ها استفاده می کردند .
مجموع ستون های سر ایوان آپادانا 36 عدد است به علاوه ستون های تالار 72عدد بوده که بلند ترین آن به ارتفاع 20 متر و قطر 2 متر بوده که هر ستون مرکب است از سر ستون گاو دو سر و گل و بوته زیر آن و بدنه استوانه ای شیار دار و شکل زیر ستون آن از دو قطعه سنگ مکعبی شکل تشکیل شده است که سنگ کوچکتر بر روی سنگ بزرگتر قرار گرفته است و جمعا ارتفاع آن ها به 155 سانتی متر می رسد .
سقف کاخ از عالی ترین چوب سدر ساخته شده بود و برای اینکه آن را در مقابل باران حفاظت کنند ناودان های آجری در میان دیوار ها قرار داده اند که آب باران را به مجاری زیر زمینی، که از زیر زمین آپادانا می گذشته، هدایت می کرد.
معبد از قرن ها، پارس ها ساختار و طرح ساختمان ها را با فرهنگ زمان خود که تاثیر پذیر از دین اسلام بود انطباق دادند که طرح ها ترکیبی از طرح اسلامی و پارسی است.
فرش در ایران
شکل و فرم های هنر ایرانی را می توان در قالب های گل و حیوان مشاهده کرد. فرشی که در دوره ساسانی در ایران دیده شده و به نام بهارستان که دارای 140 متر طول و 47 متر عرض بوده است.
در این فرش از نقوش سرو ، لاله و جوی آب که باغی را به نمایش گذاشته است استفاده شده و این نمونه ای از خلق و خوی ایرانی ها را نشان می دهد که طبیعت و باغ هیچ گاه جذابیت خود ر ا از دست نداده است.
قدیمی ترین نمونه قالی ایرانی که یافت شده قالیچه ای است با نقوش اصیل هخامنشی که قالی پازیریک نامیده می شود .
این یک قالی پشمی است با رنگ های زنده که تقریبا به ابعاد 98/1 ضربدر 89/1 متر است . در این قالی از نقش هایی مانند سوار کاران ، آهوهای در حال چرا ،جانوران افسانه ای با سر عقاب و بدن شیر است و حاشیه ای گلدار دارد.