ظهور دین مسیحیت و رواج آن در بخش های خاورمیانه و اروپا سبب شکل گیری سبک های مختلفی مانند:
هنر صدر مسیحیت ، بیزانس روم شرقی ، رومانسک و گوتیک روم غربی شد .
که در این هنر ها ترکیبی از سنت های هنر یونان ، رومی و عناصری از میراث های شرقی ادغام شده بود که در شکل معماری و هنر های وابسته به آن نقش داشت.
هنر اوایل مسیحیت :
دوره شکل گیری این هنر در فاصله سده های سوم تا ششم میلادی که شامل مناطقی که جز قلمرو امپراتوری روم بودند گفته می شود.
از سده سوم میلادی به بعد که دین مسیحیت توسط رومی ها به رسمیت شناخته شده مقبره هایی به شکل اتاق هایی که توسط مسیحیان در داخل زمین کنده شده به دست آمده است.
که به این نوع مقبره ها مقابر دخمه ای می گویند.
و در این مقبره ها تصاویری که بیانگر اعتقادات آن ها بود به چشم می خورد.
امروزه بیش از هشتصد کیلومتر راهرو و زیر زمین و اتاق کشف شده است که بر هم عمودند و در بعضی جاها تعداد طبقات آن ها بر روی هم حتی به پنج هم می رسد.
آثار تصویری مسیحی که بیانگر اعتقادات آن ها بوده پیدا شده .
صحنه هایی از متن انجیل عهد عتیق و عهد جدید ، مراسم تدفین ، سمبل های مذهبی و افرادی به حال دعا را نشان می دهند.
نقاشی ها به دنیای طبیعی نپرداخته بلکه به جای آن قدرت خدا را نشان می دهد.
صحنه هایی از زندگی حضرت مسیح (ع)چون مریم و مسیح کودک مسیح بر صلیب و نقش های نمادین مسیحی چون چوپان نیکو نماد مسیح (ع) ، طاووس نشانه جاودانگی ، کبوتر نماد روح ،لنگر نشانه امید نشان داده شده است.
گسترش معماری مسیحیت پس از صدور فرمان سال 324 میلادی رو به گسترش نهاد.
کنستانتین امپراطور روم که مسیحی شده بود همه منابع خود را در جهت رونق این دین به کار گرفت و در مدت کم تعداد قابل توجهی کلیسا در شهر های مختلف بنا نهاد.
او نوعی ساختمان را که در معماری رومی بازیلیکا نام داشت ( به معنی تالار دار ) را مناسب برای کلیسا یافت.
و با اندک تغییری در نقشه آن نخستین نمونه آن را به نام کلیسای سن پیتر در شهر روم بنا نهاد.
نقشه باسیلیکا پس از پشت سر نهادن یک رشته پله به ورودی تشریفات می رسیم و سپس وارد حیاط برای غیر اعضا می شویم .
یک ایوان سرپوشیده به قسمت اصلی کلیسا که به راهرو کناری و صحن تقسیم می شود می رود.
یک سکوی خطابه عرضی محراب نیم دایره محراب را از صحن جدا می سازد .
دیوار های صحن توسط ستون ها تقویت می شوند و روشنایی آن توسط پنجره های نزدیک به سقف تامین می گردد.

موزائیک کاری :
برای تزئین بنا های کلیسا و به منظور تبلیغ دین و آموزش تهذیب معتقدان ، دیوار های کلیسا می بایست با سبک و نمایی آراسته می شد که این پیام را به موثر ترین شکل ممکن به مردم برساند .
این هنر که در دوران رومی متداول بود به همین منظور انتخاب و به جزئی محسوس و با دوام از دیوار کلیسا ها تبدیل شدند.
وقتی که دین مسیحیت به رسمیت شناخته شد و کلیسا های متفاوتی بنا گردید این موزائیک ها برای دیده شدن از فاصله ای قابل توجه طراحی شدند.
برای این موزائیک ها از انواع سنگ های رنگی استفاده می شد و یکی از مشهور ترین این موزائیک کاری شده می توان در کلیسای سن پیتر است که در آن مسیح در هیئت آپولون (خدای خورشید رومی ) دیده می شود که سوار بر گردونه در آسمان می تازد.
نسخ تذهیب کاری شده :
یکی دیگر از هنر های این دوره به حساب می آید ، هنر کتابت و تذهیب کتب مقدس به دلیل حمایت کنستانتین شکوفا شد و به همین دلیل در کلیساها و کتابخانه ساختتند و در واقع راهبان مسیحی هنرمندان این نسخ مذهبی محسوب می شدند .
که یکی از آثار این دوره را می توان به مینیاتوری از نسخه ویرژیل موزه واتیکان اشاره کرد.

مجسمه سازی :
در این نقاشی و معماری ، هنر پیکر تراشی و پیکره سازی در دوران صدر مسیحیت مقام پایین تری داشت .
مسیحیان و پیکره های آزاد ایستاده مجسمه بد گان بودند و آن ها را بت های دروغین پیش از مسیحیت نسبت می دادند.
پس از این دوران تا حدودی نقش برجسته رواج یافت.
حتی در نقش های حکاکی شده هم به دلیل نقص صریح کتاب مقدس مبنی بر تحریم حک کردن تصویر ، از به تصویر کشیدن انسان در اندازه طبیعی به شدت دوری می جستند و نقش برجسته های این دوران به سوی کم عمقی و مقیاس های کوچک سوق پیدا کرد.
عمده نقوش رفته رفته به پیکر تراشی روی اشیاء و کار های کوچک چون نقش های برجسته روی تابوت ها ، لوحه های یادبود با قاب های تزئینی از جنس عاج ، میز و صندلی و نیمکت های چوبی برای کتاب و جلد کتاب ها و مانند آن ها تمرکز پیدا کردند.
هنر بیزانسی :
جدا کردن هنر بیزانس از هنر از هنر صدر مسیحیت کار ساده ای نیست.
چون اساسا مرز مشخصی بین این دو هنر وجود ندارد.
اما می توان گفت که همزمان با تقسیم امپراتوری روم به دو قسمت شرقی و غربی هنر بیزانس نیز از دامن هنر مسیحیت برخاست .
تقریبا می توان گفت که هنر بیزانس از سده ششم میلادی از هنر صدر مسیحیت که تا آن زمان شامل تمام سرزمین روم می شد جدا شد و در زمان امپراتوری ژوستینین نه تنها به اوج خود رسید ، بلکه از آن زمان قسطنطنیه به عنوان پایتخت هنری روم شرقی نیز در آمد ، تا جایی که دوران فرمانروایی او ( نخستین عصر طلایی ) هنر امپراطوری شرق خوانده شد .
اما عجیب این که غنی ترین گنجینه یادگاری های این عصر در شهر ( راونا) در خاک ایتالیا کشف شده است و نه در قسطنطنیه .
چرا که این هنر ، هنری برگرفته از آثار شرقی و نمادین است.

هنر و معماری بیزانس را به دو دوره تقسیم می کنند :
1_ عصر طلایی نخستین
2_ عصر طلایی دوم که به هنر بیزانس پسین شهرت دارد.